Door: Daniel van Drunen – XEAMOS
10 juli 2021
NWBMM fase V
Regelgeving inzake emissies uit verbrandingsmotoren die voor andere toepassingen dan wegvervoer binnen de Europese Unie worden gebruikt is vastgesteld in de verordening inzake niet voor de weg bestemde mobiele machines (de NWBMM-verordening). Deze verordening is ook van toepassing op motoren in de binnenvaart. In deze whitepaper gaan we specifiek in op de desbetreffende emissieregelgeving voor de binnenvaart.
Emissieregelgeving
Volgens de NWBMM worden alle motortoepassingen in categorieën ingedeeld. Motoren uit de volgende categorieën kunnen voor de binnenvaart worden gebruikt:
– IWP (Inland Waterway Propulsion – voortstuwingsmotoren)
– IWA (Inland Waterway Auxiliary – generatormotoren)
– NRE (Non-Road Equipment – industriële motoren)
NRE zijn niet voor de weg bestemde industriële motoren tot 560 kW die onder bepaalde omstandigheden kunnen worden toegepast.
Het is ook mogelijk voor vrachtwagens ontwikkelde Euro 6-motoren volgens NWBMM fase V te certificeren. NRE en Euro 6 worden niet als ‘gemaritimiseerde’ motoren gezien en voldoen niet aan klassenormen.
De verordening voor fase V richt zich op voor onze leefomgeving schadelijke emissies, zoals:
stikstofoxiden, (NOx). Als gas veroorzaakt NOx smog. Wanneer NOx in contact komt met water, wordt het een salpeter(-achtige) stof die verantwoordelijk is voor de verzuring van water en bodem en voor een belangrijk deel van de stikstofdepositie.
Koolmonoxide (CO) is een product van onvolledige verbranding. Na een aantal uren in de buitenlucht wordt CO omgezet in CO2 en is het niet langer direct schadelijk voor het milieu. Dichtbij de bron (uitlaat) is koolmonoxide nog giftig, omdat het de opname van zuurstof door het bloed belemmert.
Fijnstof (PM) betreft hier de roetdeeltjes in uitlaatgassen. Roetdeeltjes bestaan uit niet-verbrande koolstof uit brandstof en onvolledig verbrande dieselolie. Fijnstof is vooral schadelijk bij inademing. Een aanvullende norm voor het maximale aantal roetdeeltjes geldt voor motoren van meer dan 300 kW, omdat de hogere inspuitdruk van moderne dieselmotoren tot kleinere deeltjes leidt. Hoewel dit een lagere PM-waarde (roetmassa) oplevert, zijn deze kleinere deeltjes schadelijker dan grotere, omdat ze dieper in de longen kunnen doordringen.
Koolwaterstoffen (HC) bestaan uit onvolledig verbrande brandstof en smeerolie. Deze stoffen zijn verantwoordelijk voor de typische dieselgeur en zijn schadelijk bij inademing. Koolwaterstoffen dragen ook bij aan de vorming van smog.
Bron: www.dieselnet.com
De tabel laat zien dat de fase V-norm het verst gaat voor motoren met een vermogen van meer dan 300 kW. In vergelijking met CCR2-motoren wordt NOx met 75 tot 80% verminderd en fijnstof met 95%. In de praktijk betekent dit dat deze motoren een SCR-katalysator en een roetfilter hebben.
Aan de emissienorm voor motoren tussen 130 en 300 kW kan alleen worden voldaan door een SCR-katalysator toe te passen. De grenswaarde voor fijnstof is iets lager dan bij CCR2-motoren het geval is. De emissiewaarde voor motoren van minder dan 130 kW is slechts iets lager dan voor de vorige CCR2 / EU fase 3A-norm.
Vergelijking van emissienormen voor de binnenvaart
De CCR1-norm werd in 2003 van kracht; voordien gold er geen wettelijke limiet voor de uitstoot uit binnenvaartmotoren. In de praktijk zien we vaak dat oudere motoren een aanzienlijk hogere NOx-uitstoot hebben van tussen de 10 en 15 g/kWh. Omdat de motoren op een optimaal brandstofrendement zijn afgesteld, is de emissie van roetdeeltjes vaak lager dan de CCR1- en zelfs de CCR2-grenswaarde. Een optimaal afgestemde motor werkt met minder overtollige lucht en brandstof wordt op een vroeg tijdstip ingespoten om goede verbranding van de diesel op hoge temperatuur mogelijk te maken. Het resultaat hiervan is een hoge NOx-waarde en relatief weinig fijnstof.
De CCR2-norm is in 2007 ingevoerd. De eerder geplande stappen richting CCR3 en CCR4 werden geannuleerd toen werd besloten dat de binnenvaart onder de regelgeving voor niet voor de weg bestemde mobiele machines moest vallen.
Vergelijking van de emissiegrenswaarden in g/kWh (>300kW)
Overgangsregeling
Er is een overgangsregeling vastgesteld voor de overgang van de CCR2 / EU fase 3A-motoren naar fase V. In deze overgangsregeling staat dat de voorraad CCR2-motoren over een periode van twee jaar kan worden opgebruikt. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen motoren van minder dan 300 kW en motoren van meer dan 300 kW. Als gevolg van de economische effecten van de coronapandemie is de overgangsperiode met twee jaar verlengd voor motoren < 300 kW en met één jaar voor motoren >300 kW. Op de website van Euromot is hierover meer informatie te vinden.
Bron: https://www.euromot.eu/wp-content/uploads/2018/11/Binnenvaart-Sector-Fase-5-FAQ.pdf
Fase V-certificering
Certificering volgens de NWBMM-verordening is een complex proces, gestoeld op de regelgeving voor wegvervoer. Fabrikanten zijn verantwoordelijk voor het op de EU-markt brengen van de motor en de samenstelling van de motor met emissiebehandeling. Er gelden hoge eisen voor kwaliteitscontrole tijdens de productie, waaronder vooraf aantonen dat na 10.000 bedrijfsuren nog steeds aan de emissie-eisen kan worden voldaan. De voor typegoedkeuring verantwoordelijke instantie verleent de certificering. Het hele traject richting fase V is intensief en vereist grote investeringen die uiteindelijk moeten worden terugverdiend. In de praktijk betekent dit dat niet alle populaire CCR2-motoren als fase V-motor op de markt worden gebracht.
Fase V-conform
Hoewel nieuwe motoren alleen als fase V mogen worden ingebouwd, mag men met oudere motoren blijven varen zolang het motorcarter niet wordt vervangen en het serienummer onveranderd blijft. De motor reviseren is toegestaan. Om een bestaande motor aan de emissiewaarden van fase V te laten voldoen, kan de motor van een nabehandelingssysteem worden voorzien. Hier komt Xeamos om de hoek kijken: wij kunnen officiële metingen uitvoeren die aantonen dat aan de emissiewaarden voor fase V wordt voldaan. Dit maakt de motoremissies conform fase V.
Emissielabel en Green Award
Het emissielabelsysteem voor binnenvaartschepen is na een lang voortraject in 2022 ingevoerd en omvat een waardering van de emissieniveaus van bestaande motoren. Met een nabehandelingssysteem van Xeamos kunt u label 2 of zelfs label 1 in de categorie luchtkwaliteit behalen.
Met een volledig nabehandelingssysteem kunt u ook in aanmerking komen voor een zilveren of gouden Green Award. Dit kan lagere havengelden en een voorkeurspositie bij het verkrijgen van opdrachten opleveren. Bovendien hanteren steeds meer milieuzones strengere normen voor motoremissies.
Informatie over het emissielabel is hier te vinden: https://binnenvaartemissielabel.nl/nl/
Informatie over de Green Award is hier te vinden:
https://www.greenaward.org/
Tijdelijke subsidieregeling voor de verduurzaming van binnenvaartschepen
Tijdelijke subsidieregeling voor de verduurzaming van binnenvaartschepen
In het kader van de Green Deal stelt de Nederlandse overheid tot 2025 EUR 79 miljoen beschikbaar voor het verduurzamen van schepen. De eigenaren van schepen kunnen subsidies aanvragen voor nieuwe fase V-motoren of voor de aankoop en installatie van SCR-katalysatoren achter bestaande motoren.
Het subsidiebedrag is 40 tot 60%, afhankelijk van de grootte van het bedrijf. Zowel de aankoop als de installatie van een SCR-systeem kan in aanmerking komen voor subsidie. Deze regeling geldt niet voor roetfiltersystemen, maar wel voor het voorbereiden van uitlaatsystemen voor de toekomstige installatie van roetfilters. Een voorwaarde voor de subsidie is dat het schip in het voorgaande jaar ten minste 60 vaardagen in Nederland heeft gevaren, zoals blijkt uit het scheepsdagboek. Het schip zelf mag buiten Nederland geregistreerd zijn.
Het beschikbare bedrag is niet voldoende om de hele vloot te vergroenen. Nederland onderzoekt samen met Zwitserland en de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) de mogelijkheden voor een Europees fonds voor de binnenvaart.
Xeamos heeft veel ervaring met het aanvragen van subsidieregelingen en wij helpen u hier ook graag mee.